Monday, September 16, 2019

Thơ Cung Trầm Tưởng Qua Từng Giai Đoạn

Lời mở đầu của người viết:

Được biết, vào trưa Chủ Nhật, ngày 17 tháng 11 năm 2019 tới đây, Thi Sĩ Cung Trầm Tưởng sẽ ra mắt tập thơ "CUNG TRẦM TƯỞNG - MỘT HÀNH TRÌNH THƠ 1948-2018" tại Little Saigon. Tập thơ bề thế do Tủ Sách Tiếng Quê Hương tái bản hoàn chỉnh lần thứ 1, gần 700 trang in trên giấy vàng bìa cứng, rất đẹp và trang nhã.

Để hổ trợ cho một công trình văn học ròng rã 70 năm của Lão Thi Nhân, cựu Không Quân, cũng là "Con Của Thượng Đế," tôi mạo muội viết vài dòng để tỏ lòng ngưỡng mộ một nhân tài rất nhân bản của Việt Nam Cộng Hòa.

Trân trọng,
Không Quân Võ Ý




Thiệp Mời designed by Kenn Nguyen
(Gõ vào thiệp mời trên để xem lớn hơn!)



Thơ Cung Trầm Tưởng

Qua Từng Giai Đoạn Cuộc Đời

Từ một thanh niên du học Pháp đến một “quan văn” tại Bộ Tư Lệnh Không Quân, từ một tù nhân chính trị sau 30/4/75, đến một người Việt lưu vong, tính chất thơ của Cung Trầm Tưởng (CTT) cũng biến thiên theo năm tháng.

Trước 1975 và ngày nay hầu như ai ai cũng thuộc mấy câu “lên xe tiễn em đi chưa bao giờ buồn thế,” qua đó, nét tiêu biểu của thơ CTT trước 1975 là tính lãng mạn trữ tình và tính cách tân, hòa quyện với nhau:

"Mùa thu Paris/ Trời buốt ra đi/ Hẹn em quán nhỏ/ Rưng rưng rượu đỏ tràn ly." Hoặc:
"Thôi em xanh mắt bồ câu/ Vàng tơ sợi nhỏ xin hầu kiếp sau."

Nét “cách tân” được CTT mang về sau khi ông tốt nghiệp kỹ sư trường KQ từ Pháp. Dù vậy, CTT vẫn không quên những thành ngữ chữ Hán của người xưa như: “tam thập nhi lập, thất thập cổ lai hy”, v.v…

Thử điểm nét tiêu biểu thơ của CTT qua từng giai đoạn cuộc đời, từ cậu học trò mười tám đôi mươi của núi Nùng sông Nhị, về Nam tâm sự, đến lão ông tuổi 80 ly hương xứ Vạn Hồ nước Mỹ.

Tuổi thiếu niên

Chàng trai Hà Nội, mới 16 tuổi, vậy mà, hồn thơ “như cái đĩa thâu thanh” đã phát tiết ra ngoài sứ mạng của thi nhân:

Tuổi lợ trai tân còn hoi sách/Tối ngày bập bẹ nhớ và thương.
Rượu người mận ngọt hay mơ đắng?/ Dò dẫm chân đi chữa biết đường.

Tuổi 30, tam thập nhi lâp

Là sĩ quan không quân, đẹp trai, tây học lại là thi sĩ, nếu mỹ nữ không liếc mắt đưa tình thì cũng được chàng thi sĩ mê đắm tôn vinh:

Từ ấy tôn vinh thần Vệ nữ/ Tóc vàng màu rạ, dáng mình dây.
Xin quỳ bốn vái và ba lạy/ Trả trọn mây mưa xuống vẹn đầy.

Cứ thế ngày đi và tháng tới/ Yêu người yêu đến cả tình yêu.
Sông sâu, nước rộng, dài nhung nhớ/ Em choán hồn anh đủ bốn chiều.

Tuổi 40, tứ thập nhi bất hoặc

Nghĩa là đã đầy đủ phù phép nên làm gì cũng chín chắn, kể cả khi mời “cháu gái” vào vũ trường:

Tuổi dắt mây đi, dìu nắng tới/ Cái nhi bất hoặc quấn lên đầu,
Tôi đi thu nghiệm thêm màu phép/ Níu giữ mặt trời đứng ngọ lâu.

Hãy giữ tình đi cho đúng bước/ Như hồng má phớt chút mưa qua
Như môi pha thoáng màu sầu lự/ Phảng phất hương ngâu trước thềm nhà.

Tuổi 50, ngũ thập di nhĩ thuận

Mọi việc bỏ ngoài tai, nhẫn nhịn cho yên chuyện. Nhưng với nhà thơ thì ở tuổi nầy, ông đâm nghiện, nghiện đắm đuối men tình yêu:

50 tuổi dấy lên tàn lửa/ Nhắp chút men tình, chuốc lấy say,
Cái tuổi ba giờ trưa vẫn nắng/ Có lời tâm sự gửi thời gian.

Em có nghe rơi thầm dạ khúc/ Vui giờ mà rớm lệ ngày sau
Yêu nay nhớ để dành lưu luyến/ Chờ hứng cho hay cái kết sầu.

Đến nắm tay nhau truyền ấm áp/ Tôi làm chiếc ghế lót trăng đêm
Mời cô ngồi xuống nồng hơi lụa/ Để đá như da cũng biết mềm.

Tháng 4 Đen

Nhà thơ và phần lớn đồng đội của ông bị đẩy vào nhà tù cộng sản. CTT bị tù khổ sai 10 năm, ra tù năm 53 tuổi.

Từ một Trung Tá KQ, Trưởng Phòng Kế Hoạch Hành Quân thuộc BTL/KQ, nay nếm mùi tù đày và chính sách trả thù của cộng sản, CTT thấy rõ sự bạo tàn của chế độ đối với người dân miền Nam như bóc lột, đổi tiền, phân biệt lý lịch, hà hiếp vợ con của Quân Cán Chính VNCH, thơ ông bắt đầu nhả đạn vào bè lũ vô đạo nầy:

Có sông nhưng mà người không nước/ Nước bán son rồi, bán lấy chi?
Một núi hư vô lầm chủ thuyết/ Bốn bên mây phủ kín màu chì.

Nó cõng vua Lê và chúa Mác/ Về quê cha giết mẹ hiền lành
Tang sô bạc xóa đầu con trẻ/ Cỏ ngút sân trường, chợ vắng tanh.

Một bầy táng tận lương tâm/ Ăn hồ, ăn giẻ, ăn vần ngày công
Ăn tranh trẻ đói lọt lòng/ Ăn lường tiếng khóc khép vòng tử sinh

Ngón đòn lý lịch ly kỳ/ Cha là “ngụy”, phạm trường quy con rồi.

Nộ Thi (43 – 53 tuổi, trong tù)

Với 10 năm tôi luyện trong ngục tù của quỷ đã biến CTT thành một lão tướng trên trận địa quan điểm và chữ nghĩa. Giai đoạn nầy, thơ ông biểu hiện nỗi uất hận chế độ bạo ngược (Lời Viết Hai Tay, được đồng đội gọi là Nộ Thi), bằng cách vạch mặt sự tuyên truyền bịp bợm của cộng sản và Nộ Thi quyết một mất một còn với cái ác qua lập trường quốc gia dân tộc:

Bài học rút ra thật dứt khoát/ Nó, tôi chẳng thể đội chung trời.
Nó còn tôi mất, đơn sơ vậy/ Nó mất tôi còn, chỉ thế thôi.

Hãy chặt chặt sâu, tông phắt phắt/ Hãy phang phang gắt, quắm ào ào.
Mai về đạn nhảy ngay nòng súng/ Trực chỉ đầu thù nổ thật mau!

Mai sau thịt thắm da liền/ Cái yêu khác trước, cái nhìn khác xưa,
Cái tin vô cớ xin chừa/ Sống sao cho xứng lũy thừa thương đau.

(Nghe thêm "Những Vần Thơ Tù Cung Trầm Tường")
do Bắc Đẩu Võ Ý đọc:

Giai Đoạn Lưu Vong (1993 -) (61 – 80 tuổi)

CTT và gia đình định cư ở Mỹ năm 1993, năm ông 61 tuổi. Khi bước vào tuổi thất thập và bát tuần, lòng ông vẫn nồng nàn yêu thương và mong muốn trải rộng yêu thương khắp nhân loại khắp địa cầu, núi non sông nước, cây cỏ chim muông:

Nghe châu Mỹ, ngóng châu Âu/ Dưỡng nuôi nhân bản, đỡ đầu hành tinh.
…Khẳng khiu một nhánh xương rồng/ Giữa sa mạc cát vẫn nồng nhựa say.

Tuổi 87+

Đã ngoài 80, ông vẫn trân trọng một “luyến ái quan không tuổi:”

Mỗi lần nói thương nhau/ Là cách tân ngôn ngữ.
Anh trẻ ra trăm tuổi/ Khi em nói yêu anh”.

Cũng ở tuổi này, thi nhân trau chuốt “Một Tiếng Hát Ưu Lương” vì ông khẳng định, “thi nhân là con cách riêng của Thượng Đế,” mang sứ mạng xuống trần gian để tô điểm cuộc đời. Đã là con thì mỗi người có mỗi cách báo hiếu cho cha mình. Lễ vật báo hiếu độc đáo của thi nhân là những vần linh thi ưu lương diễm lệ uyên áo và hùng vĩ do mình sáng tác để dâng lên Ngài.

Đời sau này có tiếng hát ưu lương/ Cất từ miệng chàng thi nhân hiếu tử
Kể từ đó, trên phong nhiêu Trái Đất/ Những mùa vàng ủ đợi cuối đường hoa.
Không gian xanh gió lộng, nắng chan hòa/ Giục giã bước người đi làm lịch sử.

Kết Luận:

Người đi làm lịch sử phải là một chính nhân quân tử. Người quân tử như cây trúc, tiết trực tâm hư. Ở rừng núi Hoàng Liên Sơn có cây “Vầu,” cùng họ với tre, nứa và trúc, nhưng cao và to lớn uy nghi hơn tre nứa trúc cả chục lần. Hàng ngàn năm qua, Vầu sống âm thầm trong rừng già Việt Bắc, bỗng sau ngày 30/4/1975, Vầu đi vào thơ của CTT qua bài Biểu Tượng mà tôi vẫn thuộc lòng sau hơn 40 năm:

Cực hình thú ác gây nên/ May bằng nứa tép đứng bên Vầu già
Mỗi ngày Vầu mỗi cứng ra/ Đổi thay lá mới, đậm đà lóng tươi
Vầu đanh như thép sáng ngời/ Nắng mưa thì cũng chọn đời đứng ngay.

Và đó là bóng dáng và nhân cách qua thơ của một thi nhân, con của Thượng Đế, cũng là chiến sĩ của Quân Lực VNCH, nhà thơ Cung Trầm Tưởng!

Westminster 08/28/2019
Bắc Đẩu Võ Ý

Kính mời quý vị theo dõi thêm cuộc phỏng vấn Thi Sĩ Cung Trầm Tưởng do Bùi Dương Liêm thực hiện, nhân dịp Thi Sĩ đến Hoa Thịnh Đốn để giới thiệu thi phẩm " Cung Trầm Tưởng - Hành Trình Thơ 1948 - 2008 " vào ngày 28/10/2012.



Thursday, September 12, 2019

Cành Hoa Hồng Đầu Đời

Tùy bút của

Diễm



Người lớn thường hay nói: “Con nít biết gì!” Nhưng thật ra thì con nít... biết nhiều lắm! Chúng cảm nhận mọi sự vật lọt vào cái “lăng kính ngây thơ” của chúng. Có khi đúng! Có khi sai! Có khi non nớt và ngô nghê! Nhưng nếu chỉ xét về cảm xúc thì lại rất thật! Và “nguy hiểm” hơn nữa là những điều mà chúng biết thì lại in sâu vào ký ức non nớt của chúng, đến bao nhiêu năm sau vẫn cứ nhớ rõ mồn một!

Đó cũng là cách mà tôi nhớ về cành hoa hồng đầu tiên trong đời mà tôi được tặng. Và người tặng chính là... cậu ruột của tôi: cậu Thiện.

Đúng ra thì phải gọi là “cậu” (em trai mẹ), nhưng vì hồi nhỏ tôi sống rất thân với các anh chị họ con cô con cậu, nên cứ nghe các anh chị gọi cậu Thiện bằng “chú,” tôi cũng gọi theo như vậy, lâu dần không sửa được nữa.

Trong “bộ nhớ” của tuổi thơ tôi, hình ảnh chú Thiện gắn liền với màu áo hoa rừng và mũ bê-rê xanh. Chú Thiện tôi là một người lính thuộc Liên Đoàn 81 Biệt Cách Nhảy Dù của binh chủng Lực Lượng Đặc Biệt / Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà.

Nếu như bạn đọc thắc mắc họ là ai, xin hãy cho phép tôi giới thiệu một bài quân ca Mỹ nói về chiếc nón bê-rê xanh, như thế này!

BALLAD OF THE GREEN BERETS

Fighting soldiers from the sky
Fearless men who jump and die
Men who mean just what they say
The brave men of the Green Berets

Silver wings upon their chest
These are men, America’s best
One hundred men will test today
But only three win the Green Beret

Trained to live off nature’s land
Trained in combat, hand-to-hand
Men who fight by night and day
Courage peak from the Green Berets

Silver wings upon their chest
These are men, America’s best
One hundred men will test today
But only three win the Green Beret

Back at home a young wife waits
Her Green Beret has met his fate
He has died for those oppressed
Leaving her his last request

Put silver wings on my son’s chest
Make him one of America’s best
He’ll be a man they’ll test one day
Have him win the Green Beret.

(by Staff Sergeant Barry Sadler and Robin Moore, copyright 1966)

Tôi xin mạn phép tạm dịch:

BÀI CA BÊ-RÊ XANH

Bay xuống từ trời cao là anh
Những người hùng đội nón bê-rê xanh
Xem cái chết tựa lông hồng…rơi nhẹ
Nói là làm! Vâng, đó chính là anh!

Đôi cánh bạc lấp lánh trên vùng ngực
Những người con bất khuất của núi sông
Ai cũng muốn được một lần thử sức…
Bê-rê xanh, chỉ dành tặng trai hùng!

Vượt thử thách giữa thiên nhiên hoang dã
Vượt chông gai chiến tuyến đối đầu thù
Anh chiến đấu ngày và đêm ròng rã
Bê-rê xanh can đảm vượt bến bờ

Đôi cánh bạc lấp lánh trên vùng ngực
Những người con bất khuất của núi sông
Ai cũng muốn được một lần thử sức…
Bê-rê xanh, chỉ dành tặng trai hùng!

Hậu phương có biết bao người vợ trẻ
Luôn ngóng chờ bóng những chiếc nón xanh
Giữa nghịch cảnh, anh kiên cường là thế!
Phận làm trai giữ đất nước thanh bình

Lời nhắn nhủ cuối cùng anh để lại:
“Đôi cánh huy hoàng màu bạc tặng con trai
Hãy nuôi nấng để cho con tiếp nối,
Đội bê-rê xanh, đứng thẳng giữa cuộc đời!”

Nếu quay ngược lại bánh xe lịch sử, Liên đoàn 81 Biệt cách Nhảy Dù (Tên tiếng Anh: 81st Airborne Commando Battalion, 81st ACB) – thường được gọi tắt là Biệt Cách Dù (BCND / BCD) – là một trong bốn lực lượng tổng trừ bị trực thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Trong sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Biệt Cách Dù là lực lượng cuối cùng của Quân lực Việt Nam Cộng hòa chịu “buông vũ khí” và “tan hàng trong danh dự.”

Có hai câu thơ mà người ta luôn nhớ đến mỗi khi nói về Liên đoàn 81 và trận chiến An Lộc 1972:

An Lộc địa, sử ghi chiến tích.
Biệt Cách Dù, vị quốc vong thân.

Chú Thiện tôi hào hùng như vậy đó!

Nhưng trong lòng đám cháu nhỏ thì chú Thiện của chúng không “đáng sợ” như thế!

Chúng chỉ biết là mỗi khi “người hùng” về thì hãy lo mau mau mà đi trốn, vì nếu không chúng sẽ bị chú rượt bắt và cho chúng thưởng thức cái mùi “kinh dị” từ đôi vớ hành quân được “ủ hương” lâu ngày trong đôi giày bốt-đồ-sô của chú. Thật khủng khiếp!

Tuy nhiên, dưới cái vỏ áo “rằn ri,” vẫn là một trái tim “đa tình – đa cảm.” Tôi nhớ tôi vẫn thường được chú dắt đi chơi chung với… các cô! Tại sao ư? Tôi đoán là thời đó, nếu chú tôi đến nhà người yêu xin phép để được đưa người yêu đi bát phố, thì gia đình người yêu chú tôi có lẽ sẽ yên tâm cho phép nếu có một đứa cháu nhỏ tên Diễm, “dễ thương và hiền lành,” đi kèm theo ông chú… rằn ri!

Khỏi nói thì chắc bạn đọc cũng đoán là tôi đã được các cô “cưng” như thế nào để lấy lòng “người hùng” chú tôi!

Và khỏi nói thì chắc bạn đọc cũng đoán là con bé Diễm “dễ thương và hiền lành” kia sẽ làm gì khi về đến nhà! “Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ” - thế là nó cứ “hồn nhiên vô tư” kể lại hết những điều “mắt thấy tai nghe” để kết quả là ông chú “người hùng” kia mắc cỡ quá xá cỡ… trốn biệt!

Một hôm, chú tôi về sau một cuộc hành quân từ Đà Lạt mang theo một bó hoa hồng nhung đỏ thẫm. Vì sao chú mua hoa, và bó hoa thật sự dành cho ai, xin đừng bao giờ nghi vấn! Bởi vì nghi vấn sẽ làm cho nét đẹp, nét hào hoa và ga-lăng trong việc hành xử tan biến mất! Chú tôi đã tặng cho mỗi “phụ nữ” trong gia đình một cành hoa, …trong đó có cả tôi, chưa đầy 9 tuổi!

Đó là cảm xúc nghẹn ngào của cô cháu nhỏ khi nhận được cành hoa hồng đầy trân trọng yêu thương từ người cậu ruột! Nó nghẹn ngào vì được chú đối xử như một “người lớn,” như… bà ngoại, như… các bác dâu, như… mẹ, như… dì, như… các chị lớn khác trong gia đình… Cái cảm xúc đó rất đặc biệt vì đã “mở cửa tâm thức” cho nó biết mình là ai, và sẽ có những bổn phận gì trong cuộc đời này để xứng đáng được…tặng hoa.

Tôi nhớ rất rõ là đã chạy đi tìm cho mình một cái chai cao cổ, đổ đầy nước, cắm cành hoa hồng nhung vào và ngồi ngắm không chán mắt!

Dĩ nhiên đây chỉ là một việc rất “cỏn con” trong vô số những việc tốt đẹp mà chú tôi đã cống hiến cho quê hương, cho gia đình và người thân yêu, cho xã hội… không ngừng nghỉ!

Hiện nay, cứ mỗi buổi chiều vào khoảng 5-6 giờ chiều giờ Cali (8-9 giờ tối giờ phía Đông), là tôi lại nhận được những lời cầu nguyện và cảm tạ của chú tôi viết cho Đại Gia Đình trong group chat. Những tiếng chuông Viber “ding… ding…” trong veo như tiếng chuông nguyện từ tâm hồn của một người lính chiến cầu mong an bình cho nhân loại.

Bỗng dưng, tôi nhớ đến một câu nói của một vị danh tướng người Mỹ tên Douglas McArthur: “Old soldiers never die, they just fade away!

Cành hoa hồng đầu đời và hình ảnh người cậu thân thương cũng sẽ mãi mãi như vậy trong tâm hồn tôi!

Vậy thì các bạn của tôi ơi, xin đừng cho là “con nít không biết gì!” Và nếu như bạn có một cô cháu gái nhỏ, hãy tặng cô ấy một cành hồng, vì cô ấy sẽ ghi nhớ điều ấy suốt đời!

Diễm

August 14, 2018


Hình ảnh: cậu Nguyễn Vũ Thiện
(LĐ81/BCND – Trung đội trưởng trung đội 1 trong Trận Savanakhet Lào)